Gramatica :
Per nosautres
existís pas encara
lo present de l’indicatiu 
(Florian Vernet)

Ansin mi donava Vernet, i a 15 ans ja, obertura d’un libre sus la cultura occitana (cf. René Merle, Culture occitane, per avançar, Paris, Éditions sociales, 1976). Ara, s’existís per nautrei, lo present, es gràcias a d’òmes ansin. Au contrari deis espompits de la reconeissença (« parlatz-me de ieu  »), dei narcissics que se cercan public avant que de l’aguer fargat, e braman a traïson quora public l’es pas, Vernet es òme de fe, d’òbra donc, que desempuèi mai de vint ans se descarcassa per alargar l’ensenhament de l’occitan en Provença, amaugrat ben de misèras e de còps dins l’esquina. E dire que faudriá aver tres vidas per tot faire. Pasmens es escrivan Vernet, e dei grands.

L’òbra, dos libres de novèlas que lo segond vèn d’espelir (Qualques nòvas d’endacòm mai, A Tots, 1976 - Miraus escurs, A Tots, 1990) - es fruch de la necessitat, marcada de sei determinacions. Escriure, e escriure en occitan, es pas suplement d’arma, tapa pas lo vuèg de la vida, es pas desfensa e illustracion de la Lenga. Es un acte vitau, e naturau, d’escambi e de rescòntre, e quora l’autor ditz : « Ieu  », o podèm dire amb eu.

D’èstre ansin facha a glòps de novèlas, cortetas, densas, l’òbra es lo rebat dei constrenchas de la vida e de la composicion, mai dau còp es mèu que s’esperlonga, e qu’acompanha lo debanar dei jorns.

Miraus, coma aqueu d’Alícia, que de passar de l’autre costat vos fa cambiar de monde, monde simetric, qu’auriá poscut o qu’auriá degut èstre. Lo plaser dau despaïsament familier, de l’estranh quotidian, onte l’enfant d’un còp èra es besson mòrt de l’òme resignat, mai escambarlat.

Noirit dau barròc sud-american « latin » coma dau fantastic racionau de Borges l’Argentin, Miraus escurs (e Qualques nòvas d’endacòm mai) pivelan a l’encòp per sa retenguda - modestia de civilitat, una ironia distanciada, que ti laissan fargar ta veritat dins lo non-dich, e una saba materialista, gostosa.

Au còr de l’Èstre, lo non-res, que de l’acarar ti remanda a la vida, que n’avèm qu’una, pastada dau remembre deis avis, deis amors que son pas pus o pas jamai estat, d’aquelei qu’auriam poscut èstre, e que siam pas o pas pus o pas jamai estat, que fin finala aquela puta de societat, que robotiza leis òmes, es facha d’òmes.

Vernet, qu’es lengadocian, mai que viu e trabalha en Provença, escriu aicí subretot en provençau « maritim ». Respònsa practica ai questions sus la lenga de causir. La lenga s’assepara pas d’aquelei que la vòlon parlar, o la parlan, o la legiràn. Vernet es pas escrivan « provençau », valent-a-dire de Provença. Escriu, « a tots », dins la lenga que « fonciona » dins son ròdol, e cresi que despuèi mai de vint ans que se coneissèm, avèm pas parlat autra causa qu’aquesta lenga, lenga mòrta pas tan mòrta.

Lo trabalh de l’escrivan es ansin trabalh - plaser sus la vida e non pas ren que sus lo diccionari. Rason de mai per o legir.