Un roman de Florian Vernet es totjorn un eveniment. La colleccion « Crimis » deis edicions de l’IEO li deu una granda part de son catalògue. Quand es anonciada la sortida d’un libre novèu de l’un deis autors lei mai improbables de la literatura d’òc, devi avoar que l’impaciéncia me pren. Cada tèxte sieu, despuèi lei primiereis exploracions de Qualques nòvas d’endacòm mai o mai tard de My name is degun, es una escomesa : capita de se renovelar tot en demorant fidèle a un estile, una « marca » sieuna. Es segurament la clau de son succès, son recuelh Vidas e engranatges (qu’èra agotat) es estat, per exemple, tornar editat. Après un periòde de racòntes en provençau ancorats dins un univèrs pròche de la vena marselhesa dei romans negres (veire Lo Diari n°44, especiau « Roman negre »), Florian Vernet es revengut au lengadocian, sa varianta occitana d’origina. Es ara dempuèi Besièrs, sa vila de naissença, que pausa son agach agusat e impertinent sus lo monde coma vira.

Lo darrier vengut Metaf(r)iccions a Collisioncity es a la nautor deis espèras. Coma de costuma, la realitat e la ficcion s’entremesclan e lei personatges, mai vertadiers que natura, nos pareisson familiers. La ciutat que se i debana l’accion, la famosa Collisioncity, nos rapèla segur una ciutat miegjornala ben coneguda per leis elucubracions populistas de son cònse. Pas la pena de se rompre la tèsta per trobar la matèria d’una istòria pimentada, nòstrei contemporanèus semblan sovent sortits tot drech d’un film d’anticipacion. Siam donc dins una vila non luenh dei monts d’Espinosa e de Seta, en riba dau canau de Riquet, mai lei carrièras pòrtan de noms de dictators… seguissètz mon agach… Lo personatge principau, Fabian Valada, es un detectiu privat que trabalha cotria amb la polícia e la bèla inspectritz Rachèl per retrobar de retirats escapats (o raubats ?) de lor EHPAD après una experiéncia medicala estranha. Lo roman jòga amb de tematicas fòrtas de nòstre temps : lo refús dau vielhitge, la joinessa eternala, leis experiéncias e innovacions scientificas e lors derivas probablas, l’amnesia, la pèrda dei ligams entre lei generacions, la mercandizacion de la fin de vida. Mai lo roman es tanben lo caminar d’un òme que se retrobarà eu meme en debanant lo fiu de son enquista. Podriam apondre qu’es un roman onte lo lector es convidat a se retrobar eu tanben, en seguissent lo fiu d’una lenga d’òc reconquistada de lònga man.

Non podèm destacar l’òbra literària dau trabalh dau lexicològue, dau gramatician (autor d’alhors de La Gramatica de l’occitan estandard publicada ais edicions dau Collègi d’Occitania e tanben del Dictionnaire grammatical de l’occitan moderne selon les parlers languedociens aux Presses Universitaires de la Méditerranée) e encara mens dau pedagògue. Florian Vernet nos liura aquí, un còp de mai, una leiçon de pròsa occitana modèrna, populara, d’una granda erudicion mai que saup evitar de se prendre tròp au seriós. La lenga d’òc i es rica, saborosa, precisa. Lei nòtas, totjorn pebradas, venon acompanhar una narracion qu’es tanben una entrepresa de transmission de l’occitan au sègle XXI. L’autor assumís sei posicions e se manda a l’aiga, sens trantalhar, un pauc coma o fa son antieròi estacant. Ges d’illusion linguistica : tot lo monde parla occitan, òc, mai es pas una faussa societat occitana somiada que nos es donada de veire, es la nòstra realitat a pena deformada. Fa de ben ! De capítol en capítol, lo ritme s’accelèra per espetar dins una fin digna d’un scenari hollywoodian. L’umor raja a cada pagina, alimentat per un decalatge permanent. Siam donc urós de cabussar dins aquesta istòria, de retrobar lo personatge a cada lectura, urós de veire qu’es possible de se pagar una bèla forra de rire en occitan sus de subjèctes cruciaus dau sègle. E nos i retrobam sovent, coma davant un mirau, dins aquestei metaf(r)iccions de la vida…